نگرانی‌های اخلاقی ناشی از دانش آموزان مجهز به هوش مصنوعی

در چند سال اخیر، پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه نرم‌افزارهای هوش مصنوعی (AI) حاصل شده است. اما بخش آموزش با چالش جدیدی روبه‌رو است که ناشی از فناوری‌های ارتباطی یکپارچه موبایلی است… به‌ویژه قابلیت‌های مبتنی بر GPT مانند ChatGPT که با ابزارهای همیشگی کمک‌آموزشی دانش‌آموزان، مثل ماشین‌حساب‌ها، ادغام شده‌اند. یکی از نمونه‌های اخیر، نسخه‌ای از ماشین‌حساب TI-84 است که به ChatGPT مجهز شده و بدون نیاز به اتصال اینترنتی هک شده است. این فناوری جدید بحث‌های بسیاری را درباره تأثیر فناوری بر اصول اخلاقی یادگیری به همراه داشته است. این مقاله به بررسی اثرات هوش مصنوعی و تغییرات بر بخش آموزش می‌پردازد.

روندهای استفاده از خدمات هوش مصنوعی در آموزش

بسیاری از افراد، از جمله دانش‌آموزان، به دلیل توسعه هوش مصنوعی، به استفاده گسترده از اینترنت عادت کرده‌اند. ChatGPT یکی از نمونه‌های شناخته‌شده‌ای است که تعاملات انسانی را شبیه‌سازی می‌کند. کاربرد این فناوری در ابزارهای کمک‌آموزشی هم امید و هم نگرانی‌هایی را برانگیخته است. از یک سو، این سیستم هوش مصنوعی مزایای متعددی برای دانش‌آموزان دارد، از جمله توضیح مفاهیم پیچیده، ارائه یادگیری شخصی‌سازی‌شده، و کمک به انجام تکالیف و پروژه‌ها. اما از سوی دیگر، خطرات زیادی را نیز به همراه دارد، به‌ویژه در زمینه تقلب در آموزش.

این تحول در یک ویدئوی پربازدید یوتیوب برجسته شده است که در آن یک ماشین‌حساب مدرسه‌ای مجهز به GPT نمایش داده می‌شود. این تغییر به‌عنوان “ابزار تقلب ایده‌آل” توصیف شده است، زیرا نسخه تغییریافته TI-84 به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا هنگام امتحان، از سوال ها عکس بگیرند و از پاسخ‌های جنریت شده توسط هوش مصنوعی استفاده کنند و عملاً از روش‌های سنتی آموزش و ارزیابی عملکرد دور شوند. در حالی که این نوآوری کاربردهای متعددی برای AI را نشان می‌دهد، اما در عین حال مسائل جدی اخلاقی و عملی را نیز به همراه دارد. اما هنوز مسئله‌ای وجود دارد که ممکن است موجب نگرانی شود:

— ما این را “معضل اخلاقی” می‌نامیم

آنچه به‌عنوان نگرانی اصلی اخلاقی در استفاده از هوش مصنوعی در ماشین‌حساب مطرح می‌شود، عدم صداقت علمی است. در سراسر جهان، دانش‌آموزان از طریق آزمون‌های استاندارد و ارزیابی‌ها مورد سنجش قرار می‌گیرند تا میزان درک و پیشرفتشان مشخص شود. اما وقتی دانش‌آموزان می‌توانند هر زمان که با چالشی مواجه شدند، به ابزار هوش مصنوعی مراجعه کنند و حداقل اطلاعات ممکن را ارائه دهند، چه اتفاقی برای این فرآیندهای ارزیابی می‌افتد؟ در اینجا این پرسش مطرح می‌شود که آیا این ارزیابی‌ها واقعاً معنایی خواهند داشت؟

این مسئله صرفاً به “تقلب” یا “فریب” معلمان و ناظران آزمون محدود نمی‌شود، بلکه ابعاد وسیع‌تری در حوزه یادگیری دارد. اگر دانش‌آموزان به جای درک واقعی معادلات جبری، صرفاً به خروجی‌های تنظیم‌شده توسط هوش مصنوعی تکیه کنند، خطر شکل‌گیری نسل‌هایی با دانش و درک سطحی از مباحث آموزشی به وجود خواهد آمد. در چنین شرایطی، نه‌تنها آینده تحصیلی آن‌ها بلکه مسیر شغلی و حرفه‌ای‌شان نیز با خطر جدی مواجه خواهد شد.

در واقع، به جز جعل و تقلب، هیچ جایگزینی برای سوءاستفاده از فناوری وجود ندارد. در این شرایط، ایجاد موانع و محدودیت‌ها باید به‌عنوان اقدامی مثبت تلقی شود، زیرا دانش‌آموزانی که دسترسی به این فناوری دارند، ممکن است در برابر دیگران که این امکان را ندارند، برتری ناعادلانه‌ای پیدا کنند. این موضوع بحث عدالت و برابری در آموزش را نیز به میان می‌آورد.

— وظیفه معلمان و مؤسسات آموزشی

با رشد فناوری‌های آموزشی که به‌طور فزاینده‌ای جایگزین روش‌های سنتی تدریس شده‌اند، میزان سرقت علمی و جست‌وجوی ناامیدانه دانش‌آموزان برای دریافت کمک‌های خارجی کاهش یافته است. یکی از راهکارهای ممکن، طراحی ارزیابی‌های متمرکزی است که به جای حفظ کردن پاسخ‌ها، میزان درک واقعی دانش‌آموز را از طریق تحلیل و تفکر ارزیابی کند. امتحاناتی که بر پایه تعداد زیادی سوال طراحی شده‌اند، ممکن است به سادگی توسط ابزارهای هوش مصنوعی حل شوند. در مقابل، استفاده از ارزیابی‌های مبتنی بر بافت و مفاهیم، دانش‌آموزان را ترغیب می‌کند که دانش خود را به‌طور واقعی بسازند و به درک عمیق‌تری از موضوعات برسند. برای مثال، به جای ارسال اسناد تکالیف، دانش‌آموزان می‌توانند پروژه‌های خود را به کلاس ارائه دهند.

علاوه بر این، مؤسسات آموزشی باید در مورد استفاده از ابزارهای دیجیتالی در اتاق‌های آزمون سخت‌گیری بیشتری اعمال کنند. ماشین‌حساب‌های امتحانی از ابزارهای مجاز در آزمون‌ها هستند، اما هر وسیله‌ای که قابلیت اتصال به اینترنت یا ادغام با هوش مصنوعی را داشته باشد، تهدیدی جدی محسوب شده و باید به‌طور کامل در جلسات امتحانی کنترل و ممنوع شود.

— آینده هوش مصنوعی در آموزش

چت جی پی تی تنها یکی از بحث‌های اولیه در مورد استفاده از هوش مصنوعی در آموزش است. جهان به سرعت در حال پیشرفت است و مشخص است که فناوری‌های هوش مصنوعی به‌طور گسترده‌تر در فرآیندهای آموزش و یادگیری به کار گرفته خواهند شد. چالش اصلی این خواهد بود که چگونه می‌توان از این فناوری‌ها به شیوه‌ای مؤثر و سودمند استفاده کرد، بدون اینکه به آموزش آسیب برساند.

آموزش شخصی‌سازی‌شده یکی از بزرگ‌ترین مزایای هوش مصنوعی است که می‌تواند سیستم آموزشی را در جنبه‌های مختلف تقویت کند. برای مثال، منابع آموزشی سفارشی‌شده می‌توانند در قالب اپلیکیشن‌های یادگیری ارائه شوند که تشخیص می‌دهند کدام بخش از مطالب برای دانش‌آموز دشوار است و سپس تمرین‌هایی را برای پر کردن این خلأ آموزشی ارائه می‌دهند. چنین خدماتی می‌توانند آینده آموزش را به روشی کارآمدتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر شکل دهند.

البته، هوش مصنوعی دارای محدودیت‌ها و چالش‌های خاص خود است. بنابراین، هنگام استفاده از این فناوری‌ها در محیط‌های آموزشی، باید اصول اخلاقی خاصی رعایت شود. روند تدوین سیاست‌های مربوط به استفاده از هوش مصنوعی در آموزش باید فراگیر باشد و معلمان، متخصصان فناوری، تحلیل‌گران سیاست‌گذاری و دانش‌آموزان را نیز در بر بگیرد، چرا که این ابزارها باید به‌درستی و عادلانه مورد استفاده قرار گیرند.

با در نظر گرفتن همه این موارد، ضروری است که تعادلی میان حمایت از ادغام فناوری در آموزش و حفظ ارزش‌های علمی برقرار شود.

با این حال، بدون پیشرفت‌های حمایتی در سیاست‌گذاری‌های آموزشی، طراحی فناوری و نحوه اجرای آن، توضیح این اصول دشوار خواهد بود. تنها با محدود کردن استفاده از هوش مصنوعی به عنوان یک راه‌حل میانبر و به جای آن، تمرکز بر اهداف آموزشی، می‌توان واقعیتی را پذیرفت که در آن هوش مصنوعی نه برای تخریب، بلکه برای بهبود فرآیند یادگیری به کار گرفته شود.

برای آموزش های بیشتر از طریق لینک زیر، کانال یوتیوب تیم مارو دنبال کنید.